Onderzoekers van MIRA, het onderzoekscentrum van de Universiteit Twente, en het Radboudumc hebben een 'levend niermembraan' ontworpen, die nierepitheelcellen met een kunstmatig polymeermembraan combineert. Deze prestatie is een eerste, maar belangrijke stap in de ontwikkeling van een nieuwe behandeling voor nierpatiënten. Dit onderzoek, dat werd gestart binnen het BMM-BioKid-project (2009-2014), wordt momenteel voortgezet binnen het EU Marie Curie ITN-project 'Bioart'. Het doel is om tot verbeterde dialysetechnieken te bereiken en mogelijk tot de ontwikkeling van een draagbare nier te komen, of zelfs een implanteerbare kunstmatige nier. Het gezamenlijke onderzoek, uitgevoerd door onderzoekgroepen van Prof. Dr. D. Stamatialis bij MIRA en Dr. R. Masereeuw bij Radboudumc, is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Acta Biomaterialia.
Nederland heeft circa 40.000 nierpatiënten, waarvan er ongeveer 12.000 een nierfunctievervangende therapie nodig hebben en zo'n 6.500 drie tot vier keer per week gedialyseerd moeten worden. Een niertransplantatie is voor deze patiënten vaak de beste oplossing, maar de wachtlijsten zijn lang, ongeveer vijf jaar. Elk jaar sterven er 200 patiënten omdat voor hen de donornier te laat kwam.
Hoewel nierdialyse het leven van veel patiënten heeft verlengd, kan deze therapie de nierfunctie niet helemaal vervangen. Het sterftecijfer (15-20% per jaar) en het ziektecijfer van deze patiënten blijven hoog, terwijl hun kwaliteit van leven over het algemeen laag is. Dialyse verwijdert alleen kleine, ongebonden stoffen uit de bloedbaan, terwijl grotere, aan proteïnen gebonden uremische oplosstoffen onaangeroerd blijven.
Over de hele wereld werken onderzoekers aan verbeterde therapieën om zo een grotere reeks toxinen uit het bloed te verwijderen. Binnen deze context hebben onderzoekers van de Universiteit Twente en het Radboudumc een belangrijke bijdrage geleverd. Zij hebben een 'levend membraan' ontwikkeld dat uit levende niercellen en een polymeermembraan bestaat. Uitdagingen waar zij mee te maken kregen, betroffen het ontwikkelen van een optimale coating van het membraan waarop de levende cellen een functionele monolayer konden vormen en de optimalisatie van celcultuur-condities. Het ontwikkelen van een dergelijk membraan is een kleine, maar belangrijke stap in het onderzoek. Toekomstig werk zal gericht zijn op het produceren van 'levende membranen' op vezels en op het evalueren van een groter systeem om een middel met klinische relevantie te ontwikkelen.
Dit onderzoek is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Acta, Biomaterialia, http://dx.doi.org/10.1016/j.actbio.2014.12.002.
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Prof. Dr. D. Stamatialis (d.stamatialis@utwente.nl, tel: +3153 4894675.
