Ver voor de uitbraak van covid-19 deed Nienke Beerlage-De Jong al onderzoek naar infectieziektes en zoönose (infectieziektes die overdraagbaar zijn van mens tot dier en andersom). Het gedrag van mensen en besluitvorming hierbij vindt ze razend interessant. Net als de inzet van technologie om bepaald gedrag te bevorderen. De UT-onderzoeker, verbonden aan TechMed Centre, over infectieziektes, gedrag, beslissing en technologie.
Waarom volgen mensen een handhygiëneprotocol niet op? Wat maakt het dat iemand wel of geen mondmasker draagt? Het zijn vragen waar UT-onderzoeker Beerlage-De Jong maar wat graag mee aan de slag gaat. Net zoals met de vraag wanneer een huisarts wel of geen antibiotica voorschrijft. ‘Het gaat allemaal om gedrag en het nemen van een beslissing. Ik ben nieuwsgierig naar welke psychologische, sociale en culturele factoren hierin meespelen.’ Vervolgt: ‘Neem bijvoorbeeld die laatste vraag. Door interviews proberen we het kantelpunt in beeld te krijgen. Heeft de huisarts het gevoel onder druk te staan van de patiënt? Is de huisarts beginnend en onzeker? Als we de achterliggende drijfveren weten, kunnen we bijvoorbeeld nadenken over een technologische tool die ze helpt bij het maken van een optimale beslissing.’
Zoönose-kaart
Iets anders waar huisartsen niet altijd aan denken bij het diagnosticeren van patiënten, zijn zoönoses. Om daarin verandering te brengen, ontwikkelt Beerlage-De Jong samen met de faculteit ITC en Labmicta een interactieve kaart ter ondersteuning. ‘Het ITC kan goed kaarten en visuele weergaven ontwerpen, Labmicta heeft veel data over infectieziekten in huis. Als we die kennis en expertises bij elkaar brengen, krijgen we veel beter visueel inzicht wat er regionaal speelt en welke ontwikkelingen er, bijvoorbeeld door klimaatverandering, zijn. En hoe ontwerp en implementeer je die kaart dan zo dat hij zorgverleners ook echt helpt? Dat is weer de technologische uitdaging.’
Serious gaming
Menselijk gedrag, besluitvorming en technische ondersteuning vormen een rode draad in het onderzoek van Beerlage-De Jong. Het over grenzen en disciplines heen kijken, kan daar nog aan toegevoegd worden. ‘Dat is ook zó leerzaam.’ Een voorbeeld. ‘Via serious gaming speelden we een vogelgriepuitbraak na. Elke partij kreeg dilemma’s voorgeschoteld. Alleen ja of nee was als antwoord mogelijk en ze mochten een hulplijn inschakelen voor advies. Het resultaat? Veel stakeholders bewandelden de bekende paden, terwijl er zoveel meer kennis beschikbaar is als je eens buiten de lijnen en disciplines kijkt. Zo’n spelsimulatie brengt dat gedrag mooi in beeld en creëert bewustzijn van de verschillen in belangen en perspectieven, waardoor samenwerking cruciaal blijkt te zijn.
Duitsland
Zelf werkt Beerlage-De Jong veel samen met de Duitse collega’s, bijvoorbeeld van Carl von Ossietzky Universität Oldenburg en universiteit van Münster. ‘We doen onderzoek naar de organisatie van zorg in Duitsland en Nederland. Op alle fronten is dat namelijk anders ingericht. In Duitsland moet een werknemer bij ziekmelden bijvoorbeeld verplicht naar de huisarts om een verklaring te halen, terwijl wij dat helemaal niet kennen. En zo werkt het op alle terreinen net even anders. Mateloos interessant, want we wonen praktisch naast elkaar.’
Toekomst
Nu de heftigheid van de covid-19 uitbraak langzaam is neergedaald, kijkt de Beerlage-De Jong naar toekomstige onderwerpen. ‘Klimaatverandering in relatie tot infectieziektes en zoönose is er zeker één van. Maar ook citizen science en sociale media zijn zeker thema’s voor volgend onderzoek. De ‘gewone burger’ betrekken bij onderzoek. Dat biedt veel mogelijkheden als je kijkt naar menselijk gedrag en de kans om echt maatschappelijke impact te maken met ons onderzoek.’
