Ontwerp een patiëntenfolder, maak een website of schrijf een artikel voor een blad als 'Archimedes' of 'Mens en Wetenschap.
Over dit lespakket
Dit lespakket is ontworpen in 2004. © Iedereen mag met dit lespakket werken. Dit pakket is ontwikkeld door drs. J.H. Vermaat, die er inmiddels niet meer bij betrokken is. Het lespakket blijft beschikbaar voor gebruik bij de module Kunstnier en Membranen (van NLT vaksteunpunt Oost, Universiteit Twente). Contact: JJ Wiertsma, nlt@beta-oost.nl.
De casus
Nynke (15 jaar) is nierpatiënte. Dit betekent dat zij drie keer per week aan een zogenaamde kunstnier moet liggen. Nynke weet dat als zij dit niet doet, de afvalstoffen in haar bloed niet afgevoerd worden en zij uiteindelijk zal sterven. Zij vraagt zich af wat nu eigenlijk deze afvalstoffen zijn en hoe een kunstnier werkt. Op de website van de nierstichting vindt zij dat de nieren afvalstoffen verwijderen door filtratie.
In 3 VWO heeft Nynke een jaar eerder filtratieproeven gedaan. Hierbij heeft zij een mengsel van zand en water gescheiden. Het zand blijft dan achter op het filter en het water loopt er doorheen. In bloed zit natuurlijk geen zand, maar blijkbaar gebeurt er bij nierdialyse toch iets dergelijks. Bepaalde stoffen gaan door het filter heen, andere blijven achter in het bloed. Welke stoffen dit zijn en welke achter blijven wordt haar niet echt duidelijk. Zij komt er evenmin achter waarom bepaalde stoffen wel door het filter gaan en anderen niet.
Gemiddeld 1 op de 10.000 personen lijdt aan een nierziekte. Wereldwijd liggen ongeveer 800.000 patiënten drie keer per week aan een kunstnier. Dit betekent meer dan 100 miljoen dialysebehandelingen per week.
Wat jullie moeten doen
Aan jullie de taak om te zorgen dat Nynke komt te weten wat er in zo'n kunstnier gebeurt. Dit gaan jullie doen door in groepjes van twee tot vier goed voorlichtingsmateriaal te maken. Je moet uitleggen waarom bepaalde stoffen wel door dit filter gaan en andere stoffen niet. Je zal vinden dat het gaat om stoffen als zouten, suikers, ureum, water en eiwitten. Om te weten waarom stoffen door een filter gaan, moet je iets weten van de deeltjes (meestal zijn dit moleculen, maar niet altijd) waaruit een stof is opgebouwd. In je materiaal moet komen te staan wat moleculen zijn en hoe ze zijn samengesteld. Je moet uitleggen wat zouten nu eigenlijk zijn en uit welke deeltjes deze stoffen zijn opgebouwd. Het materiaal moet geschreven zijn voor Nynke, dus de doelgroep bestaat uit jullie klasgenoten.
Voor het ontwerpen van een folder staan hieronder wat aantekeningen (MS Word) die je uit kunt printen.
Een geschreven versie van de lesmodule staat hieronder.
- Lees eerst de achtergrondpagina's over de nierwerking en kunstnier door. Deze geven algemene informatie.
- Ga vervolgens naar het onderdeel Water en chemische binding. Hier vind je de verklaring waarom sommige stoffen wel, en andere stoffen niet in water oplossen. Deze stof is vrij uitgebreid. De informatie heb je niet alleen voor deze opdracht nodig, maar zal ook bij andere (scheikundige) onderwerpen terugkomen.
- Daarna ga je naar het onderdeel Zouten. Daar vind je wat zouten zijn en wat het belang is van zouten in het lichaam.
- Het is ook mogelijk dat je de informatie over water, chemische binding en zouten haalt uit je eigen scheikundeboek.
- In het onderdeel Moleculaire stoffen in bloed staat informatie over twee belangrijke afvalstoffen die nieren verwijderen uit het lichaam.
Tot slot: maak de folder, schrijf het artikel of ontwerp de website. Zorg dat je voldoende informatie hiervoor verzamelt als je met deze lesmodule werkt.
In de lesmodule kom je verschillende soorten opdrachten tegen.
Van sommige opdrachten kun je de antwoorden opschrijven. Voor dit soort opdrachten is er een werkblad, waar je de antwoorden kunt invullen. Een ander deel van de opdrachten bestaat uit practicumproeven. Voor de proeven moet je eerst een werkschema maken en na afloop een kort verslag schrijven.