Van 22 mei tot 22 juni deed Universiteit Twente mee aan de BioBlitz; een initiatief van meerdere universiteiten en hogescholen. Een groot aantal hoge onderwijsinstellingen probeerden in een maand tijd zoveel mogelijk plant- en diersoorten te registeren. Na afloop bleek de UT een verdienstelijke tweede plek behaald te hebben. Aanjagers Rolf de By en Wim Bakker van de faculteit ITC vertellen over deze ervaring, het ontdekken van bijzondere soorten op de campus en het belang van een goed biodiversiteits-beleid.
Je kunt Wim en Rolf met recht natuurhobbyisten noemen. “Ik heb al wel 25 jaar belangstelling voor biologie in het algemeen”, begint Wim. “Ik ben ook bestuurslid van de KNNV Enschede (natuurvereniging voor veldbiologie) en heb in die tijd veel geleerd over vogels, insecten, libellen, sprinkhanen en meer.” Rolf vult aan: “Ik ben sinds mijn twaalfde al fervent vogelaar en natuurliefhebber.”
Rolf de By (Links)
Op avontuur rondom de campus
Vandaar dat de heren ook geen twee keer hoefden na te denken toen Brechje Marechal, programmamanager van het SEE-programma, hen vroeg om mee te doen aan de BioBlitz. “Het is leuk om nieuwe soorten te ‘scoren’ en nieuwe dingen te ontdekken. Zo heb ik al 3000 verschillende soorten gezien. Dat klinkt misschien als een hoog aantal, maar er zijn alleen in Nederland al 50.000 plant- en diersoorten. Dus ook voor mij is er nog genoeg om te ontdekken”, legt Wim enthousiast uit.
Rolf: “Bij mij ontstond er eenzelfde soort enthousiasme. Ik vond het competitieve element ook erg leuk. Er ontstond tijdens de BioBlitz een ‘strijd’ met Wageningen, een universiteit waar heel veel mensen meededen. Als technische universiteit zijn er hier natuurlijk wat minder gegadigden met belangstelling voor de natuur. Met een clubje van 10, bestaande uit collega’s die op de campus werken en een paar liefhebbers uit ons kennisnetwerk, zijn wij aan de slag gegaan.”
En vervolgens: “Op een gegeven moment begon iedereen enorme lol te krijgen in dat avontuur rondom de campus. Je leert anders te kijken, en hoe meer je over de verschillende soorten weet, hoe meer je ze ook weet te waarderen. Wat mij betreft was de BioBlitz een enorm goede ‘tool’ om meer zichtbaarheid te geven aan de biodiversiteit op onze campus; in vier weken tijd zien we ruim 1000 soorten. Dat had ik op voorhand niet voor mogelijk gehouden en vind ik heel boeiend! Ik denk dat een BioBlitz goed helpt om het besef te creëren dat biodiversiteit een enorm belangrijk onderwerp is. Niet alleen voor de UT, maar voor de hele wereld.”
Bijzondere soorten
Wat is Rolf en Wim het meest bijgebleven aan de BioBlitz? “Het is een leuk, intensief proces geweest. Omdat de club zo klein was, was er ruimte voor initiatief en gekke dingen. Op een woensdagavond hebben we met speciale lampen nachtvlinders geteld en met netten waterbeestjes proberen te vinden. In onze gezamenlijke Whatsapp-groep kwamen de gekste waarnemingen voorbij. Je denkt misschien; ik loop hier nu al zolang, ik heb alles op de campus nu wel gezien. Integendeel, je ontdekt ontzettend veel nieuwe dingen. Een paar wantsen die onverwachts bivakkeerden in het Pinetum bijvoorbeeld. Dat zorgt voor voldoening en maakt het erg leuk om te doen”, vertelt Wim.
“De spontaniteit waarmee het ging was enorm leuk. Je staat uiteindelijk meer stil bij hoe bijzonder de natuur op onze campus is. Zo zijn er alleen op de campus al 119 verschillende soorten (korst)mossen te vinden. Dat vind ik bizar!”, lacht Rolf.
“Ook het ontdekken van bijzondere soorten is erg leuk. Het mooiste is als je er ‘s avonds pas achter komt hoe bijzonder het is wat je gezien hebt. Neem bijvoorbeeld de Jeneverbesroodwants die we hebben gevonden. Sinds 2000 zijn er slechts 50 waarnemingen gedaan van deze soort in Nederland”, aldus een enthousiaste Wim.
“Als taalliefhebber krijg ik ook een kick van alle mooie unieke benamingen voor soorten. De Ovale dennenspringer bijvoorbeeld. Of een Eikenstamjager! Daar kun je een strip over schrijven”, lacht Rolf.
Wim Bakker
De uitslag
Wim: “We zijn uiteindelijk tweede geworden, net achter Wageningen. Er deden bij ons relatief weinig mensen mee vergeleken met hen, dus hebben we heel gericht gezocht. We weten nu waar onze sterktes en zwaktes liggen. Bij een volgende deelname gaan we nog gerichter aan de slag.”
Top 3 BioBlitz 2024
Universiteit Wageningen: 6583 waarnemingen, 1088 unieke soorten
Universiteit Twente: 4060 waarnemingen, 1023 unieke soorten
Universiteit Utrecht: 2644 waarnemingen, 775 unieke soorten
Rolf: “We zijn natuurlijk trots op het eindresultaat, maar tegelijkertijd kijken we ook naar het hogere doel; de mooie en zeldzame dingen die je aantreft. We hebben 330 unieke soorten gevonden die nog niet eerder waren waargenomen op de campus. Dat is heel bijzonder. Met de BioBlitz hebben we een licht kunnen laten schijnen op al het moois dat hier te vinden is. Ik denk dat er nog veel mooie vondsten zullen zijn in de toekomst.” Hij spreekt een wens voor volgend jaar uit: “Het was erg leuk om met een kleine club zo intensief bezig te zijn, maar ik vind het eigenlijk veel belangrijker dat er volgend jaar twee keer zoveel mensen meedoen! Dat zou namelijk betekenen dat we meer besef hebben gecreëerd.”
Kleine ijsvogelvlinder. Foto: Petra Budde
De biodiversiteit verder bevorderen
Diversificatie van de campus, jaarlijkse Visual Tree Assessments, flora en fauna-checks. Er zijn al veel plannen en initiatieven binnen de UT om biodiversiteit te bevorderen. Wat kan de UT nog meer doen? “Er gebeurt gelukkig al veel. Denk aan bossen die met rust worden gelaten en kanten langs de vijvers die ruig gehouden worden. Wij vinden natuurlijk dat het niet snel genoeg gaat, maar het besef groeit langzaam. De uitkomst van de BioBlitz is heel interessant en zou kunnen helpen bij het doelgericht verbeteren van de biodiversiteit”, legt Wim uit.
Rolf: “Wim en ik zitten samen in de biodiversiteitsraad, die kortgeleden is opgericht. De BioBlitz heeft aangetoond dat er hoge potentie ligt op de campus. We hebben landelijk natuurlijk te maken met een achteruitgang wat betreft biodiversiteit. UT moet proberen een defensieve lijn te trekken om de potentie zo hoog mogelijk te houden, en waar het kan uit te breiden. Er zijn genoeg ideeën waar we iets mee zouden kunnen doen.”
“Bewustwording is heel belangrijk. Variatie en heterogeniteit ook. Hopelijk kunnen we nog meer mensen enthousiasmeren. Over tien jaar willen we met een BioBlitz wel 2000 unieke soorten halen. Laten we er samen voor zorgen dat de bijzondere natuur op onze campus de ruimte krijgt om te bestaan en om zich uit te breiden!”
Met dank aan het Climate Centre zal eind 2024 beschikbare informatie over biodiversiteit op de campus online worden gedeeld in het Biodiversity Insights project. Op de SEE website kun je meer informatie vinden over biodiversiteit op de campus.
Duurzaamheid op de UT
In Shaping2030, de strategie van de Universiteit Twente, is duurzaamheid een belangrijk speerpunt. De UT werkt niet alleen aan duurzame oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken, en wil daarnaast het goede voorbeeld geven door een duurzame organisatie te worden. Om dit te bereiken moeten de ambities uit Shaping2030 in de praktijk worden gebracht. Dagelijks werken veel leden van de UT-gemeenschap hard aan het vertalen van de duurzaamheidsdoelstellingen naar ons werk op de campus - het transformeren van de manier waarop we werken, leren, reizen, bouwen en meer. In deze serie nodigen we hen uit om te praten over wat hen drijft, welke rol duurzaamheid speelt in hun werk, en wat ze graag zouden willen bereiken aan onze universiteit.
Meer weten over duurzaamheid op de UT? Kijk op utwente.nl/duurzaamheid.
Geschreven door Stef Meilink.
