Hoe houd je de verbinding met de samenleving en hoe laat je de maatschappelijke impact van je onderzoek zien? Daarover ging de Avond van Wetenschap & Maatschappij vorige week in de Pieterskerk in Leiden. Vanuit de UT waren professor Suzanne Hulscher en promovenda Pauline Overes van de WEM-groep (Faculteit ET) hierbij aanwezig als tafelwetenschappers. Samen presenteerden en bespraken ze de menselijke impact op het natuurlijke systeem van de Noordzee.
“Hoewel veel aanwezigen op de hoogte waren van sommige ontwikkelingen in ons zeegebied, was de omvang van de plannen nog steeds een verrassing. Het was de perfecte gelegenheid om anderen bewust te maken van hoe de keuzes die we maken voor het gebruik van ons zeegebied van invloed kunnen zijn op de toekomst van dit systeem”, aldus Pauline Overes.
In ons drukker wordende land kijken we namelijk steeds vaker naar het zeegebied voor oplossingen waar we op het land de ruimte niet voor kunnen vinden. Niet gek aangezien we als Nederland ongeveer anderhalf keer zoveel oppervlak op zee hebben als op het land. Dit gebied zal ons in de toekomst moeten voorzien van grote hoeveelheden groene stroom, voedsel en zand (voor o.a. kustbescherming) terwijl er genoeg ruimte over moet blijven voor natuur, scheepvaart en recreatie. Een flinke opgave dus. Het begrijpen van de natuurlijke processen in dit gebied is dus vitaal voor een effectieve ruimtelijke planning.
Over de processen die plaatsvinden op de bodem van onze zee, het fundament van onze constructies, is echter nog veel onbekend. Op een groot deel van onze zeebodem vinden we dynamische bodemvormen. Grote golven van zand, met lengtes van honderden meters en hoogtes tot tien meter, welke zich langzaam over de bodem verplaatsen. De bodemvariaties die deze ‘zandgolven’ veroorzaken kunnen een gevaar vormen voor onze constructies op zee. Door middel van data-analyse kunnen we een aardig beeld krijgen van de dynamiek van de bodem en voorspellingen maken voor de toekomst. Echter, hoe verder we vooruit kijken, hoe groter de onzekerheden in onze voorspellingen worden. Daarnaast zijn er vaak maar enkele datasets beschikbaar om deze analyse op te baseren.
Numerieke modellen geven ons inzicht in de processen achter de dynamiek van deze bodemvormen. Met behulp van deze modellen kunnen we het voorkomen, en de afwezigheid, van zandgolven verklaren. Ook kunnen we de interacties die de migratie van zandgolven veroorzaken ontrafelen. Vooral in veranderende omstandigheden, door bijvoorbeeld klimaatverandering, of wanneer menselijk ingrepen plaatsvindt, zoals baggeren, geven deze modellen ons een unieke blik in de toekomst.
Met de ontwikkelingen in computerkracht kunnen we steeds grotere vraagstukken beantwoorden: Hoe kunnen we de verschillende patronen in zandgolven verklaren? Hoe (snel) herstellen zandgolven na ingrepen? Wat is de invloed van deze bodemvormen op onze constructies? En andersom: Hoe beïnvloeden onze ingrepen in het systeem ende dynamiek van de zeebodem?
Door antwoord te geven op deze fundamentele vragen zijn we beter voorbereid op de uitdagingen die ons in de toekomst te wachten staan. Met deze inzichten kunnen we werken naar effectief, efficiënt en milieuvriendelijk gebruik van de zeebodem. Tegelijkertijd moeten we ons ook afvragen hoe ver we willen gaan met het gebruik van dit unieke ecosysteem.
