Maandag 30 augustus 2021
Militair piloot / Academicus: “Houd je niet aan het plan”
Jelle: ‘Om te beginnen: is er een relatie tussen je huidige baan en hoe je als kind was?’
Marcus: ‘Interessante vraag. Als kind maak je in feite elk jaar promotie. Daarmee is elk jaar anders. In mijn banen heb ik altijd naar dit soort verandering gezocht. Bij de luchtmacht bereikte ik een punt waar er geen verandering meer was. Ik ging toen uit dienst en maakte de overstap naar de academische wereld. Dit is perfect voor mij –door de voortdurende verandering en nieuwe leermogelijkheden.’
Jelle: ‘Je hebt nogal wat geschreven over lean werken. Lean gaat over het maken van kleine iteraties, toch? Sommigen zullen zeggen dat je het risico loopt een heel aantal mogelijke oplossingen over het hoofd te zien. Je loopt misschien rondjes in de jungle zonder te weten dat er een rivier en een dorp in de buurt zijn. Hoe houd je het overzicht?’
Marcus: ‘Bijvoorbeeld door in verschillende lagen te plannen. In de eerste laag heb je een meer traditioneel plan, met een aantal milestones, of tussenstappen. Tussen de milestones werk je in kleine iteraties. Wat belangrijk is in de lean-filosofie, is dat je altijd de waarde voor ogen houdt die je wilt creëren, die wordt gedefinieerd in de volgende mijlpaal. En dat je jezelf blijft verbeteren door dingen weg te laten die niet bijdragen aan dit doel. Zo voeg je meer waarde toe en produceer je minder afval of restproduct.’
Jelle: ‘Kun je een voorbeeld geven van niet lean werken?’
Marcus: ‘Het makkelijkste voorbeeld is geen duidelijk doel stellen. Je moet altijd een visie hebben van waar je heen wil. Dit zou een uitdaging moeten zijn, misschien zelfs een hoger doel dan je huidige project. Anders kun je afgeleid worden door nieuwe ideeën. Je zou een heel andere richting kunnen inslaan en daardoor je doel niet bereiken.’
Jelle: ‘Had je als militair piloot een lean mindset?’
Marcus: ‘Ik denk het wel, ja. Een missie heeft altijd een doel, een visie. Je begint met het definiëren van een plan. Maar als je dat eenmaal hebt, weet je alleen dat de dingen niet precies volgens dat plan zullen verlopen. Het is een document dat je kan naslaan, maar dat je soms ook helemaal moet heroverwegen. Er zijn projecten geweest die een complete mislukking waren, ook al waren ze op tijd klaar én binnen budget, omdat de behoefte aan de oplossing halverwege de projectuitvoering was verdwenen. Daarom moet je de voortgang bewaken en continu bijsturen om op een efficiënte manier aan het doel te blijven werken. In plaats van een goed plan om mee te beginnen, maakt het plannings- en herplanningsproces uiteindelijk het verschil.’
‘Ook in mijn vakken focus ik niet teveel op het leren van tools en technieken, want zodra studenten afstuderen zijn er alweer nieuwe tools. Wat ze moeten weten is hoe ze tools moeten kiezen, hoe ze het probleem kunnen begrijpen en hoe ze de aanpak kunnen bepalen om het op te lossen.’
Jelle: ‘Dat is interessant! Maar ik denk wel dat je geavanceerde skills nodig hebt om op het juiste moment de juiste beslissingen te kunnen nemen. Ik laat mijn leerlingen vaak een video zien over een Japanse houtbewerker met zijn gereedschap. Het is gewoon prachtig. Wat ik wil zeggen is: deze skill-based kwaliteit wil je ook behouden, want anders wordt alles puur cognitief. We moeten oppassen dat we niet alle feeling met de werkvloer verliezen. Dat we alleen managers opleiden, die fabrieken gaan managen waar niemand meer weet wat er werkelijk aan de hand is. Begrijp je wat ik bedoel?’
Marcus: ‘Ja, je moet minstens één techniek of één tool goed kennen. Anders kun je het niet vergelijken met andere tools die je misschien gebruikt. Dan weet je niks van de praktijk. Maar bij de vakken die ik geef, die procesgericht zijn, is kritisch denken uiteindelijk het belangrijkste. Mijn studenten moeten in staat zijn om benaderingen te begrijpen en te kiezen. Vaak beginnen mensen gewoon met oplossen. Zonder na te denken over wat het eigenlijk betekent om een oplossing te hebben.’
Jelle: ‘Maar kritisch nadenken kun je vooraf of naderhand doen. Ik ben het met je eens dat we ons niet als een kip zonder kop moeten gedragen. Toch kun je beginnen met doen, als je achteraf maar goed en kritisch reflecteert. Op onze technische universiteit is de sfeer van learning by doing sterk, wat ik erg prettig vind.’
Marcus: ‘Helemaal mee eens. Een van mijn vlieginstructeurs zei ooit: als ik piloten opleid om solo te vliegen, heb ik liever studenten die veel fouten maken tijdens de training dan studenten die geen fouten maken, omdat ik niet weet hoe die laatste groep reageert als er iets misgaat.
‘In lijn hiermee heb ik een van mijn vakken omgegooid. Studenten halen hun theorie uit video’s en quizzen. Tijdens de lessen werken we aan een groot project. We proberen alternatieve benaderingen en studenten krijgen just-in-time feedback. Het project van dit jaar was de ontwikkeling van een drone voor het controleren van zendmasten en hoogspanningslijnen. Studenten werden verdeeld in groepen die elk gericht waren op één subsysteem. De groepen moesten samenwerken om functionerende interfaces te garanderen. Ik nam de rol van programmamanager op mij. Daarmee creëerden we een professionele setting, in plaats van een onderwijssetting.’
‘Voor een ander vak ben ik bezig met een kaartspel, waarmee studenten technieken leren kiezen tijdens de ontwerp- en ontwikkelfase van een project. In een notendop: de monsters zijn problemen die zich tijdens deze fasen kunnen voordoen en de wapens zijn de technieken. Om een bepaalde techniek te ontgrendelen, moeten de studenten quizzen maken die verband houden met die techniek. De gameplay vormt het kader van de voortgang van de cursus. Studenten worden uiteindelijk beoordeeld op basis van een rapport dat ze schrijven, waarin ze reflecteren op hun keuzes en de consequenties.’
Jelle: ‘Cool!’
Marcus: ‘Ja, eens kijken of het werkt...’