Gezondheidszorg overbruggen door personeel delem
Hogere werkdruk, een tekort aan zorgpersoneel en een groeiende vraag naar zorg zijn drie knelpunten waar veel zorgorganisaties mee worstelen. Het is vaak moeilijk om snel de zorg te bieden die patiënten nodig hebben, vooral in dunbevolkte grensgebieden. In samenwerking met Acute Zorg Euregio, NovioQ, de Universiteit van Münster, het Universitair Ziekenhuis Münster en ziekenhuizen in Nederland en Duitsland werkt de Universiteit Twente aan een platform waarmee personeel over de grens kan worden samengebracht en gedeeld.
"Het belangrijkste doel is het bundelen en delen van medisch personeel om patiënten niet te belasten met reizen. Je wil bijvoorbeeld niet dat een gezin met een ziek kind 100 kilometer moet reizen voor een behandeling. Door ons te richten op het delen van personeel tussen ziekenhuizen kunnen we dit probleem verlichten, iets wat tot nu toe nog niet veel gebeurt," zegt dr.ir. Gréanne Leeftink, assistant professor Industrial Engineering and Business Information Systems aan de Universiteit Twente, die al 10 jaar onderzoek doet naar procesoptimalisatie in de gezondheidszorg.
Zorgpieken uitbalanceren
"Als er in Nederland een piek is in de patiëntenzorg, is er in Duitsland misschien niet zo'n piek en omgekeerd. We proberen dit niet alleen te compenseren voor extreme situaties, zoals tijdens de COVID-19 pandemie, maar ook voor de regelmatige schommelingen in de zorgbehoefte," legt Leeftink uit.
"Stel je een klein ziekenhuis voor in een minder dichtbevolkt gebied vlakbij de grens waar de enige kinderarts ziek is. In zo'n geval kan uitwisselen van het personeel helpen en kan een kinderarts uit een ander ziekenhuis een dag overkomen. Of stel dat een ziekenhuis dringend een IC-verpleegkundige nodig heeft en in een ziekenhuis in de buurt heeft men het op dat moment niet zo druk, dan kan het ziekenhuis zijn IC-verpleegkundige uitlenen om te helpen. We bouwen nu een platform voor het delen van capaciteit en dat zal de real-time beschikbaarheid van artsen en verpleegkundigen tonen. Daardoor wordt het delen van personeel eenvoudiger wordt en minder afhankelijk van persoonlijke netwerken en voortdurende telefoontjes. Voor patiënten betekent dit snellere toegang tot specialistische zorg en kortere wachttijden," voegt Leeftink toe.
Volksgezondheid houdt niet op aan de grens
Er gebeurt al veel in het Nederlands-Duitse grensgebied. "Ambulances en helikopters steken de grens over en patiënten gaan zo nodig naar ziekenhuizen in het andere land. Deze uitwisselingen, vooral voor noodgevallen en acute pediatrische zorg, zijn echter afzonderlijk georganiseerd en afhankelijk van individuele afspraken. We hebben een meer systematische en gecoördineerde aanpak nodig, en daar werken we aan," zegt Dr. Caroline Fischer, universitair doent Bestuurskunde en Digitale Transformatie aan de Universiteit Twente en coördinator van het BRIDGE consortium.
Maar is de logistiek dan niet het grootste struikelblok? Fischer denkt van niet: "Veel mensen die in het MST-ziekenhuis werken, forenzen bijvoorbeeld van plaatsen dichter bij Duitse ziekenhuizen dan naar Enschede. Het duurt ongeveer een uur om van Enschede naar Münster te reizen, wat veel zorgprofessionals al regelmatig doen. Voor hen is het dus een kwestie van forenzen en de vergoeding regelen."
Daarvoor zijn betere bestuursmechanismen nodig waardoor ziekenhuizen aan beide kanten van de grens zorg kunnen delen. "Inzicht in de regels en overeenkomsten die ziekenhuizen helpen of hinderen bij het delen van zorg is essentieel. We moeten effectieve bestuursmechanismen ontwerpen die het voor ziekenhuizen makkelijker maken om samen te werken en zinvolle gesprekken te voeren," zegt Dr. Le Anh Long, assistent-professor Bestuurskunde aan de Universiteit Twente. "We kiezen voor een holistische benadering, waarbij we het delen van middelen vanuit 360° bekijken, inclusief juridische kwesties."
Uitdagingen overwinnen
Volgens Fischer en Leeftink zijn de belangrijkste obstakels niet van logistieke of juridische, maar van praktische en administratieve aard. Geïndividualiseerde ziekenhuisovereenkomsten, verzekeringsbeperkingen en de noodzaak van diplomaerkenning bemoeilijken de samenwerking. Nederlandse verpleegkundigen moeten bijvoorbeeld een langdurig proces doorlopen om hun diploma's erkend te krijgen in Duitsland, en het is nog ingewikkelder voor Duitse verpleegkundigen die naar Nederland willen komen. "We werken eraan om deze administratieve last te verminderen en een platform te creëren dat grensoverschrijdende samenwerking vereenvoudigt, zodat we niet telkens het wiel opnieuw hoeven uit te vinden."
Project BRIDGE, gefinancierd door Interreg Duitsland-Nederland, bevindt zich in de beginfase. "Op dit moment richten we ons op het analyseren en simuleren van wat haalbaar is. Over een periode van vier jaar gaan we praktische en administratieve belemmeringen aanpakken, een gebruiksvriendelijk platform ontwikkelen dat in bestaande ziekenhuissystemen kan worden geïntegreerd, en de implementatie ervan in geselecteerde ziekenhuizen testen. Het platform zal capaciteitsgegevens delen: de beschikbaarheid van artsen en verpleegkundigen en of er ruimte is voor meer patiënten," zegt Fischer.
"De grootste uitdaging is om het platform te introduceren bij de ziekenhuizen en te garanderen dat ze het gebruiken. Het is zinloos als het platform er alleen maar ongebruikt staat," voegt Leeftink toe. "Daarom zullen we het gebruik nauwlettend in de gaten houden, eventuele problemen identificeren waar de ziekenhuizen tegenaan lopen en deze op tijd aanpakken."
"Ons uiteindelijke doel is niet alleen om een platform te creëren, maar om het effectief gebruikt te zien worden om de toegang tot specialistische zorg voor patiënten over de Nederlands-Duitse grens te behouden en te verbeteren."
